ساقی  نامه یامغنی نامه به شعری گفته می شودکه شاعردرآن ساقی یا مغنی رامخاطب قرارمی دهدوازساقی،شراب می خواهدیاازمغنی،درخواست سرودوآهنگ می کندومضامینی ازاین دست دراین گونه ازاشعاربسیاربیان می شود.پیش ازاین به ساقی نامه ومغنی نامه ها "خمریه"نیزگفته می شده است خمریه های شاعران عرب بسیارمعروف بوده وپیشگام آنان دراین زمینه ،ابونواس است.معمولاًمضامین این گونه اشعار شبیه به هم است ،ودرآن مضامینی چون،وصف خمر،وظروف خمر،وصف ساقی،وصف مجالس ومناظرطبیعی یامصنوعی که می خوران درآن می نشسته اندومضامینی که تحت تأثیراین عناوین ذکرشده اند.درشعرفارسی ،وصف خمراززمان های قدیم موجوداست ولی منوچهری غالباًاولین شاعر فارسی زبان است که دراین باب اشعاربسیارساخته است.ساقی نامه درحقیقت مولود خمریه است اماساقی نامه های واقعی که همراه مغنی نامه هاست بیش تروبهترازهمه مولودبیت های پراکنده ای است که نظامی گنجه ای درمنظومه های خودجای داده ودرآن هامعنی های بلندی راحاکی ازکوتاهی عمر،بی وفایی جهان ناپایدار،زندگانی کوتاه انسان وبی مهری فرزندان آدم  بیان کرده است.بعدازنظامی پیروان اوبه نظم ساقی نامه هاومغنی نامه هادست زده اندشاعرانی چون فخرالدین عراقی ،امیرخسرووخواجوکرمانی.خواجه حافظ یک مثنوی کوتاه دارد که درروزگاران پس ازوی بدان "ساقی نامه"داده اندوپس ازاین ساختن ساقی نامه تاپایان عهدتیموری وآغازدوران صفوی به شیوه ی حافظ متداول بود.نمونه ای ازساقی نامه ی نظامی:

              بیاساقی آن می که نازآورد                  جوانی دهد،عمربازآورد

             به من ده  که هردوگم کرده ام               قناعت به خوناب خم کرده ام

             مغنی به یک نغمه بنمای رود                کزاندیشه درمغزم افتاده دود

             چنان برکش آن نغمه ی نغز را                که ساکن کنی درسراین مغزرا 

             بیاساقی آن جام آیینه فام                       به من ده که بردست شدجای جام

            چوزان جام،کیخسروآیین شوم                    بدان جام روشن،جهان بین شوم

            لبالب کن ازباده ی خوش گوار                      بنه پیش کیخسروروزگار