معراج پیامبر ازموضوعاتی است که بیش ترنویسندگان به آن پرداخته اند.ولی پرسشی پیش می آیدکه آیادرمتون غیر اسلامی نیز به مسئله ی معراج شده است؟آری از آن جمله می توان به سفرروحانی زرتشت اشاره کرد که  سفری روحانی ، به ایران ویچ داشته است."چون زرتشت به سی سالگی رسید،مشتاق زیارت ایران ویچ شدوبا تنی چندراه سفرپیش گرفت.درراه مانعی ازآب پدیدارشد .به سلامتی ازآن آب عبورکرد.پس ازآن به کنارشط دائیتی -که زادگاه اوست- رسید.درآب فرورفت.مهین فرشته اورادیدوبافرشتگان امشاسبندان گفت وگوکرد....وسفر روحانی اوآغازشد.هرچندبعضی براین باورند که اوسفری واقعی درجهان خارج نداشته وسفراوسفری  است درعالم مثال.درداستان اراداویرافنامه -ارداویراف برای دیدن بهشت ودوزخ سفری روحانی انجام داده که دراصل تخیّلی است ودرحقیقت مکاشفات عارفانه ی اوست .چون اوستاوزند به دست اسکندر سوزانده شد،مردم به شک افتادند.برای بازیافتن حقیقت دین، ارداویراف رابرگزیدند اورامی وبنگ گشتاسبی خوراندند، روان او سیرراآغازکردوازچینود پل گذشت .سروش وایزد آذر ،اورا ازبهشت عبوردادندواوسعادت نیکبختان رادید.سپس اورابه دیداردوزخ ودرکات بردند .اوشکنجه های مختلف دیوان رادید.چون اوازاین سفربازگشت ،آن چه رادیده بود بازگفت ودبیرفرزانه شرح این سفرهفت گانه رانوشت.دربرخی ازقبایل سیبری ،شمن به چنین سفری می پردازد. شمن به رقص وپای کوبی  می پردازد تااینکه در حالت وجدوبی حالی می رسد ومی پندارد روح به طورموقت بدنش راترک کرده وبه خدااتّصال  یافته است. در کمدی الهی  اثردانته ،به چنین سفری اشاره شده است.دراین سفر، دانته به همراه ویژیل شاعر ،که نمودارعقل است وبئاتریس که نمودارعشق است به دوزخ وبهشت می رودوبا حوادث مختلف آشنا می گردد.غیرازاین ها درمتون عرفا ومتصوفه به داستان هایی از عروج روحانی عرفا بر می خوریم؛چون سفرهای روحانی زیدبن حارثه،بایزیدبسطامی،شبلی،اماممحمدغزالی،شهاب الدین سهروردی،سعدالدین حموی....درباره اوچنین روایت کرده اند "شیخ ما می فرمود که روح من سیزده روز چون مرده افتاده بودوبه هیچ خبرنداشت ودیگران که حاضربودندگفتند:"سیزده روزاست قالب تواین چنین افتاده است."برای سفری روحانی شروطی رابرشمرده اندکه عبارتنداز:-دراین سفر بایدعقل وشرع همراه گردد.-بایدتعلقات را ترک کرد.برای آشنای یبیش تر می توان به حکایات عرفانی ابن سینا،رسائل شهاب الدین سهروردی ،منظومه ی سیرالعبادالی المعاد سنایی ومنظومه ی مصباح الارواح شمس الدین حمدبردسیری کرمانی رجوع نمود.