سفرنامه های گوناگون مسافران وپیک های اروپایی به دربار شاهان صفوی وایران ،جهان غرب راباشعروادب فارسی آشنا ساخت.اولین شاعرایرانی که اروپاییان رابه خودجلب کرد، سعدی بود.درسده ی هجدهم "فرانسوا ولتر"باالهام ازمقدمه ی بوستان که درسفرنامه ی "شاردن"خوانده بود،قطعه شعری سرود."آپه بلانشه "نویسنده ی فرانسوی در1784باالهام ازسعدی مجموعه ای به نام حکایت اخلاقی وقصه های شرقی انتشارداد.دومین شاعر ایرانی که فرهنگ دوستان اروپایی رامسحور خودکرد،فردوسی بود."شاردن"اولین اروپایی ای بود که شاهنامه وسراینده ی آن رامی شناخت."لویی لانگس"اولین خاورشناس فرانسوی بودکه به عظمت کارفردوسی وارزش شاعرانه ی آن پی برده بودواورا دربزرگی هم پایه ی هومر یونانی می دانست.این کتاب چنان تأثیری درمحافل فرهنگی اروپاداشته است که یکی ازاساتید دانشگاه سوربن درسال  1893گفت:"شاهنامه یکی ازبزرگترین آثاری است که نبوغ بشرفراهم آورده است."سومین شاعری که روح شاعران اروپایی رادرتاب وتب انداخت،حافظ شیرازی است.او که خودراازهرگونه  تعلق آزاد می دانست پیش ازهمه برمکتب "پارناس" اثرگذاشت که هنررابرای هنر می خواست"ژان لاهور"شاعرفرانسوی  نیمه ی دوم سده ی نوزدهم  باالهام گرفتن ازحافظ مجموعه  اشعاری به نام "پندار"منتشر نمود."گوته "شاعربزرگ آلمان دربرخورد باجلوه های زیبا ووجدآور جهان شاعرانه ی حافظ مبهوت وانگشت به دهان مانده بود.شاعربعدی که دل وجان شاعران بزرگ اروپایی راتسخیرنمود خیام است.مشهوراست که اروپاییان پس ازکتاب مقدس خود بیش ترازهر اثردیگری خیام خوانده اند.شاید این راز رااین طورگشودکه بزرگ ترین ومهم ترین مضمون رباعیات خیام چالشی است که انسان هارادراعصار گوناگون ودرزمان های مختلف داشته اندوآن چیزی جزهمان دست وپنجه نرم کردن همیشگی با مرگ نبوده است. خیام اندیشیدن به مرگ محتوم را تنها زمانی وتاآن جایی روامی دارد که هشداری باشد به انسان درجهت لذت بردن ازلحظه لحظه زندگی وسرشارکردن این لحظه ها ازجوهرهمدلی وعشق به جلوه های زیبای حیات انسانی.طبیعت این چالش ورهنمود زیبا ودرضمن خردمندانه وانسانی خیام بود که جهان را شیفته ی خودساخت.